Bayburt'ta yetiştirilen ve coğrafi işaret tescili alan tarhun, ihracat yolunda önemli bir adım attı. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'nün 2019'dan beri sağladığı fide desteği ile üretimi artan Bayburt tarhunu, kuraklığa ve soğuğa dayanıklı yapısıyla öne çıkıyor. Yaklaşık 150 üretici tarafından 210 bin dönüm arazi üzerinde yetiştirilen bu değerli bitki, kilogramı 1000 ila 1500 lira arasında değişen fiyatlarla satılıyor. Nisan 2025'te Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen coğrafi işaret, Bayburt tarhununa hem iç pazarda hem de uluslararası arenada büyük bir avantaj sağladı. Baharat ticareti ve tıbbi aromatik bitki ihracatı yapan firmaların ilgisi, ürünün ticarileşmesini hızlandırdı.

Coğrafi İşaretin Etkisi

Bayburt Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mutlu Türkmen, coğrafi işaretin alınmasının tarhunun ticarileşmesini hızlandırdığını vurguladı. Bayburt taşından sonra en önemli ikinci ihracat ürünü haline gelen tarhun, yurt içi ve yurt dışı pazarlara sunuluyor. Üniversite, Tarım ve Hayvancılık Araştırma Uygulama Merkezi aracılığıyla bilimsel araştırmaları sürdürüyor ve bu araştırmaların sonuçlarını üreticilerle paylaşıyor. Lisansüstü düzeyde yürütülen çalışmalar, tarhunun farklı çeşitleri, türleri ve üretim koşulları üzerine odaklanıyor. Üreticilerin geri bildirimleri de dikkate alınarak, bilimsel veriler ışığında üretim süreçleri iyileştiriliyor. Hedef, Bayburt tarhununu yurt dışına ihraç edilen en önemli ürünlerden biri haline getirmek.

Üreticilerin Deneyimleri

Yedigöze köyünde çiftçilik yapan Feryal Haşlak, iki dönümlük arazide tarhun üretimini ana geçim kaynağı olarak yaptığını belirtti. Yaklaşık 6 yıldır pazar araştırması yapan Haşlak, aracı firmalar aracılığıyla yurt dışına ihracat yaptıklarını söyledi. Ürüne olan talebin çok yüksek olduğunu, Türkiye'deki büyük baharat firmaları ve tıbbi aromatik bitki ihracatçıları tarafından yoğun ilgi gördüğünü ifade etti. Haşlak, pazarın tek sorununun ürünün azlığı olduğunu, üreticilerin üretimi artırması gerektiğini vurguladı. Gelecek yıllarda ekim alanlarını genişletmeyi planlayan Haşlak, tarhun üretiminin Bayburt ekonomisine önemli katkı sağlayacağına inanıyor. Tarhun üretiminin karlılığı ve kolay yetiştirilebilir yapısı, çiftçileri bu alanda daha fazla üretim yapmaya teşvik ediyor.

Bayburt Tarhununun Geleceği

Bayburt tarhununun coğrafi işaret tescili, hem üreticiler hem de tüketiciler için önemli bir gelişme. Bu sayede, tarhunun kalitesi ve orijini garanti altına alınarak, uluslararası pazarlarda daha rekabetçi hale geliyor. Coğrafi işaret sayesinde, Bayburt tarhununun marka bilinirliği artarak, hem bölge ekonomisine hem de Türkiye ekonomisine önemli katkılar sağlayacağı öngörülüyor. Üniversite-üretici iş birliğiyle sürdürülebilir bir üretim modeli geliştirilerek, tarhun üretiminin daha da yaygınlaştırılması hedefleniyor. Bu sayede, Bayburt tarhununun geleceği oldukça parlak görünüyor.